Στην έννοια της όχλησης των πτηνών από τη θήρα έχει στηριχθεί η Οδηγία για τα Πτηνά 2009/147/EU (πρώην 79/409) για την περικοπή της κυνηγετικής περιόδου, όπως και η Οδηγία των Οικοτόπων (92/43) για την απαγόρευση της θήρας σε πολλές περιοχές, όπως είναι οι υγρότοποι. Έτσι τις τελευταίες δεκαετίες οι Ευρωπαίοι κυνηγοί και ιδιαίτερα οι εκατοντάδες χιλιάδες κυνηγοί της Μεσογείου υπέστησαν πολλούς περιορισμούς στην αγαπημένη τους δραστηριότητα στο βωμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι κοινωνικο- οικονομικές επιπτώσεις από αυτούς τους περιορισμούς μπορούν να αποτιμηθούν ετησίως σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Μήπως όμως όλοι αυτοί οι περιορισμοί έχουν βασιστεί σε ένα …. μύθο και σε ένα δογματισμό που θυμίζει Ευρώπη του Μεσαίωνα;
Επιστήμονες από την Ευρώπη κυρίως, έκαναν έρευνες δείχνοντας πως η όχληση από τη θήρα οδηγεί σε μετακίνηση ή στην τοπική εκτόπιση των θηρεύσιμων υδρόβιων πτηνών. Με αυτόν τον τρόπο η έννοια της όχλησης καθιερώθηκε, και μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας έκανε αποδεκτό πως: όχληση =μετακίνηση =επιπτώσεις στον πληθυσμό.
Τις εξισώσεις αυτές κατέρριψαν οι θηραματολόγοι: Σώκος Χρ., Μπίρτσας Π., Παπασπυρόπουλος Κ. οι οποίοι σε συνεργασία με τον γνωστό θηραματολόγο –ερευνητή στην Υπηρεσία Αλιείας & Θήρας του Αϊντάχο των ΗΠΑ, John Connelly εξέδωσαν την επιστημονική εργασία τους «Hunting of migratory birds: disturbance intolerant or harvest tolerant? Wildlife Biology 19:113-125.
Η εργασία υποβλήθηκε στο περιοδικό το Μάρτιο του 2012 και αφού υποβλήθηκε σε κρίση από ειδικούς έγινε αποδεκτή και δημοσιεύτηκε το καλοκαίρι του 2013. Η εργασία επίσης τιμήθηκε από τους επιστήμονες του περιοδικού, μετά από σχετική ψηφοφορία, ως το σημαντικότερο άρθρο του τεύχους.
Στην εργασία έγινε συνδυασμός της γνώσης από 200 περίπου έρευνες και βρέθηκε πως η όχληση από τη θήρα μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά και τις μετακινήσεις των πτηνών, ωστόσο δε βρέθηκε να υπάρχει κάποια επίπτωση λόγω όχλησης με την αύξηση της θνησιμότητας, τη μείωση της τροφοληψίας, της σωματικής κατάστασης, της επιτυχίας αναπαραγωγής και οποιαδήποτε μακροπρόθεσμη μείωση του πληθυσμού των πτηνών.
Αναπτύχθηκε επίσης μια μέθοδος διάγνωσης, η οποία παρέχει έναν τρόπο για την εκτίμηση της δυνητικής ευαισθησίας ενός είδος πτηνού στην όχληση από τη θήρα. Η εφαρμογή της μεθόδου αυτής έδηξε ότι η επίδραση της όχλησης στα θηρεύσιμα είδη είναι αντίστροφη της κάρπωσης τους. Δηλαδή το πολύ απλό: ότι τα είδη που ενοχλούνται περισσότερο από τους κυνηγούς και απομακρύνονται μακρύτερες αποστάσεις π.χ. αγριόπαπιες –υφίστανται μικρότερη κάρπωση. Άρα σε επίπεδο πληθυσμού η όποια επίδραση από την όχληση εξισορροπείται από την μικρότερη κάρπωση. Επιπλέον στο άρθρο γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην Ελλάδα. Οι χωροχρονικοί περιορισμοί, οι υπερβολικές απαγορεύσεις στους υγροτόπους και η αφθονία τροφής στα μεσογειακά οικοσυστήματα δεν βρέθηκε να επιτρέπουν την ανάπτυξη σοβαρών επιδράσεων από την όχληση της θήρας.
Τα συμπεράσματα αυτά ρίχνουν άπλετο φως στο ζήτημα της όχλησης, με αποτέλεσμα να καταρρίπτεται ο δογματισμός και η φιλολογία περί επιπτώσεων από την όχληση που έχει εμποτίσει τις αρμόδιες υπηρεσίες στην Ευρώπη. Η διαχείριση της θήρας με τις με τις υπερβολικές απαγορεύσεις δεν θα πρέπει να θυμίζει πρακτικές του παρελθόντος, αλλά να βασίζεται σε συμπεράσματα ερευνών και στη λήψη ουσιαστικών διαχειριστικών μέτρων.
Σώκος Χρήστος & Μπίρτσας Περικλής (Δασολόγοι –Περιβαλλοντολόγοι)
(εκδόθηκε Παν-θήρας 2014)