Η Ιστορία της δακτυλίωσης
Όλα ξεκίνησαν πριν 127 χρόνια όταν ένας Δανός δάσκαλος ο Hans Christian Cornelius Mortensen είχε την ιδέα να δακτυλιώσει δυο ψαρόνια. Το 1899 κι έπειτα από κάποιες διορθώσεις –τροποποιήσεις στο υλικό των δακτυλιδιών και στον τρόπο καταγραφής των στοιχείων δακτυλίωσε εκατοντάδες πτηνά διαφόρων ειδών. Ήταν η πρώτη απόπειρα δακτυλίωσης για ερευνητικούς λόγους και η πληροφορίες που αναγράφονταν ήταν η διεύθυνση και το όνομα του. Η μέθοδος αυτή δεν άργησε να εξαπλωθεί κι έτσι το 1903 οι Γερμανοί πρώτοι και στη συνέχεια κι άλλες χώρες άρχισαν τη σήμανση των πουλιών. Τις επόμενες δεκαετίες ιδρύονται σταδιακά αρκετά κέντρα δακτυλίωσης ενώ το 1963 ιδρύεται το EURING (η Ένωση Ευρωπαϊκών Κέντρων Δακτυλιώσεων), με ρόλο να συντονίζει τα κέντρα δακτυλίωσης, να καταγράφει στοιχεία, να οργανώνει ερευνητικά προγράμματα, κ.α. Στην αρχή οι ορνιθολόγοι είχαν επικεντρωθεί στο αν τα πτηνά επιστρέφουν στον ίδιο τόπο αναπαραγωγής δεν άργησαν όμως να καταλάβουν ότι με τη μέθοδο αυτή μπορούσαν να αντλήσουν πληροφορίες για τη μετανάστευση και για τις διαδρομές που ακολουθούν τα είδη κατά το ταξίδι τους. Στη χώρα μας μόλις το 1985 ιδρύεται το Ελληνικό Κέντρο Δακτυλίωσης Πουλιών.
Δακτυλίωση Πτηνών
Τα πουλιά διασχίζουν ελεύθερα πολιτικά σύνορα διανύοντας εκατοντάδες χιλιόμετρα ετησίως για την κάλυψη των βιολογικών τους αναγκών. Η μετανάστευση αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά φαινόμενα. Για το λόγο αυτό η διεθνής συνεργασία είναι σημαντική και μας δίνει την απαραίτητη γνώση για την έρευνα των μεταναστευτικών ειδών της πτηνοπανίδας. Με την δακτυλίωση των ειδών και την επανεύρεση των δακτυλιδιών μπορούμε να αντλήσουμε σημαντικές πληροφορίες που αφορούν τις μετακινήσεις, την οικολογία των ειδών, τον χρόνο ζωής τους, αν αλλάζουν (για κάποιο λόγο) διαδρομές, πόσο χρόνο χρειάζονται για να ολοκληρώσουν το ταξίδι τους, κ.α.
Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι η αναφορά ενός δακτυλιδιού που βρήκαμε είναι σημαντική.
Ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε εάν θηρεύσουμε ένα δακτυλιωμένο θήραμα;
Πρώτο μας μέλημα είναι να πάρουμε τηλέφωνο τον θηροφύλακα και να του παραδώσουμε το δακτυλίδι , ο οποίος με τη σειρά του θα το παραδώσει είτε στο Σύλλογο είτε στη Κυνηγετική Ομοσπονδία. Αν αυτό δεν είναι εφικτό μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τον Κυνηγετικό Σύλλογο στον οποίο ανήκουμε και να τους διαβάσουμε τα στοιχεία του δακτυλιδιού. Στη συνέχεια με τα στοιχεία που αποκτούμε από το δακτυλίδι αναφέρουμε την εύρεση του και αντλούμε πληροφορίες για την ηλικία του, το πότε και που δακτυλιώθηκε, τους μεταναστευτικούς διαδρόμους που χρησιμοποιούν τα είδη τα οποία επισκέπτονται τα νησιά μας, κ.α. Με τα δακτυλίδια συλλέγονται σημαντικές πληροφορίες για τα μεταναστευτικά είδη.
Η παλαιότερη αναφορά δακτυλιδιού μπεκάτσας είναι από τη Μυτιλήνη
Άλλες χώρες (π.χ. Ισπανία, Γαλία, κ.α.) έχουν εκατοντάδες ή και χιλιάδες αναφορές για το είδος. Στην Ελλάδα τα δακτυλίδια που έχουν αναφερθεί είναι συγκριτικά λίγα στον αριθμό. Το παλαιότερο δακτυλίδι που αναφέρεται σε μπεκάτσα η οποία θηρεύτηκε είναι από την Μυτιλήνη στις 04/02/1933, το συγκεκριμένο άτομο είχε σημανθεί στην Ουκρανία στις 03/07/1932.
Το παράδειγμα της δακτυλιωμένης μπεκάτσας στη Χίο
Η μπεκάτσα (Scolopax rusticola) είναι ένα θηρεύσιμο είδος του οποίου οι συνήθειες, οι διαδρομές καθώς και κάθε άλλη πληροφορία που μπορούμε να μάθουμε γι αυτήν αποτελεί σημαντικό κομμάτι ενός παζλ για το είδος. Η «Βασίλισσα του Δάσους», όπως προσφωνείται από πολλούς έχει ακόμη πολλές πληροφορίες να μας δώσει για τις συνήθειες της και την ζωή της.
Την κυνηγετική περίοδο που πέρασε 2016-2017, στο νότιο τμήμα της Χίου θηρεύτηκε μπεκάτσα η οποία έφερε δακτυλίδι. Ο κυνηγός/μέλος του Κυνηγετικού Συλλόγου Χίου, ανέφερε τα στοιχεία του δακτυλιδιού και μέσω αυτών αποστέλλοντας τα στον Οργανισμό Συντονισμού των Δακτυλιώσεων στην Ευρώπη μάθαμε ότι το άτομο είχε δακτυλιωθεί ενός (1) έτους, στις 11-9-2013, στην επαρχία του Leningrad της Ρωσίας.
Η μπεκάτσα έχει αρκετά μεγάλη φυσική θνησιμότητα και κάρπωση από τη θήρα γι αυτό τα περισσότερα πτηνά που βρίσκονται είναι λίγους μήνες μετά την δακτυλίωση. Παρόλα αυτά η μπεκάτσα στην Χίο είχε ένα διάστημα ζωής 3 ετών από την σήμανση έως την ανεύρεση και σύνολο ηλικίας ~4 έτη. Το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μεταξύ σήμανσης και ανεύρεσης είναι τα 4,5 χρόνια με άτομο που δακτυλιώθηκε στη Φιλανδία 03/06/1967 και βρέθηκε στη Ρόδο 16/12/1971.
Από τα στοιχεία και τα δικά μας παραδείγματα, λοιπόν, βλέπουμε ότι οι περισσότερες μπεκάτσες έρχονται κυρίως από Φιλανδία και Ρωσία. Για το ταξίδι τους αυτό διανύουν μια απόσταση 2.500 χιλιομέτρων κατά μέσω όρο.
Πηγές –Πληροφορίες:
https://www.gpeppas.gr/odigi/daktiliosi/daktiliosi.html
http://www.ihunt.gr/content/%CE%B4%CE%B1%CE%BA%CF%84%CF%85%CE%BB%CE%B9%CF%89%CF%83%CE%B7-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%89%CE%BD-%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B9%CF%89%CE%BD
http://www.panida.gr/site/wp-content/uploads/ringed-woodcocks-found-in-Hellas.pdf